غده پروستات، غده ای کوچک در دستگاه تناسلی مردان است، که در زیر مثانه، جلوی مقعد قرار گرفته و میزراه را (مجرای خروج ادرار) پوشانده است. میزراه لوله‌ای است که ادرار را در طول دستگاه تناسلی مرد حمل می‌کند و به خارج از بدن می‌برد. غده پروستات مایعی می‌سازد که با اسپرم ترکیب می‌شود و مایع تناسلی مرد را می‌سازد.
ترشحات پروستات حدود 70% حجم ترشحات منی را می‌سازد.غده پروستات یک غده وابسته به هورمون است و بزرگی پروستات دلیلی برعقیم بودن فرد نیست.
بزرگی خوش‌خیم پروستات شرایطی است که باعث می‌شود پروستات از اندازه طبیعی خودش بزرگتر شود. این مشکل سرطان نیست. بزرگی پروستات عارضه ای نادر است که با افزایش سن بیشتر می‌شود. به نظر می‌رسد که علت بزرگی پروستات نقص در مرگ طبیعی برنامه‌ریزی شده سلول است (apoptosis). هرچه پروستات بزرگتر شود بیشتر به میزراه فشار می‌آورد و حتی ممکن است باعت بسته شدن میزراه هم بشود. این مشکل می‌تواند مشکلاتی در دفع ادرار بوجود آورد:
• این افراد معمولا احساس می‌کنند که نیاز به دفع ادرار دارند و این احساس حتی شب‌ها باعث می‌شوند از خواب بیدار شوند.
• جریان ادرار در این افراد ضعیف است.
• این مشکل باعث می‌شود فرد پس از تخلیه ادرار احساس کند مثانه اش هنوز تخلیه نشده است
در تعداد کمی‌از افراد، بزرگی پروستات باعث بسته شدن مثانه می‌شود و دفع ادرار را بسیار مشکل و یا حتی غیرممکن می‌کندو باعث نگهداری ادرار می‌شود که همین امر می‌تواند منجر به عفونت و سنگ کلیه شود.
بزرگی پروستات منجر به سرطان نمی‌شود و در توانایی جنسی مرد تاثیر منفی ندارد. همچنین مشکلی در نعوظ هم بوجود نمی‌آورد.
علت بزرگی خوش‌خیم پروستات چیست؟
بزرگی خوش خیم پروستات، ممکن است بخشی از روند طبیعی افزایش سن در مردها باشد. این عارضه بعلت تغییر در تعادل هورمون‌ها و فاکتورهای رشد ایجاد می‌شود. عوامل ژنتیکی هم می‌تواند در این عارضه نقش داشته باشد. مردهایی که بالای 50 سال سن دارند درخطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه قرار دارند.
بیشتر بدانیم:
[accordion]
[item title=”علائم بزرگی خوش خیم پروستات چیست؟”]
بیشتر مردهایی که به بزرگی خوش‌خیم پروستات مبتلا هستند علایم بیماری را نشان نمی‌دهند. وقتی علایم خودشان را نشان می‌دهند، ممکن است از خفیف تا وخیم و جدی دسته‌بندی شوند. معمولا میزان بزرگی پروستات ارتباطی با شدت علایم ندارد. برخی مردها اگرچه بزرگی پروستات کمی دارند اما علایم به صورت شدید در آنها بروز می‌کند. و بالعکس بعضی مردهایی که اندازه پروستات در آنها بسیار بزرگ است، علایم خفیفی را نشان می‌دهند.
با سردشدن هوا و یا انجام فعالیت‌های فیزیکی و استرس‌های روحی این علایم می‌توانند شدیدتر شوند.
برخی داروها می‌توانند علایم بزرگی پروستات را شدیدتر کنند این داروها شامل داروهای سرماخوردگی مثل دیفن‌هیدرامین (به عنوان مثال در داروی آنتی‌هیستامین دکونژستانت)، سودوفدرین(مثل cold stop)، اسپری اُکسی‌متازولین و داروهای نسخه‌ای مثل داروهای ضدافسردگی، مُدرها (دیورتیک)، تستوسترون و داروهای ضددرد می‌باشند.
علایم بزرگی پروستات می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در تخلیه و یا نگهداری ادرار درمثانه شود.
علایمی‌که مرتبط با تخلیه ادرار است شامل:
• مشکل در شروع تخلیه ادرار
• جریان کم ادرار
• قطره‌ای آمدن ادرار پس از تخلیه ادرار
• احساس اینکه تخلیه ادرار کامل انجام نشده است
• احساس زود به زود نیاز به تخلیه ادرار
• درد هنگام تخلیه ادرار
علایمی‌که مرتبط با نگهداری ادرار می‌شود شامل:
• از خواب پریدن به هنگام شب بعلت احساس نیاز به تخلیه ادرار
• تخلیه ادرار دائمی
• ادرارهای ناگهانی و غیرقابل کنترل
این علایم مختص بزرگی پروستات نیست و می‌تواند بعلت عوارض دیگری هم ایجاد شود. عوارض دیگری که می‌تواند علایمی‌مشابه علایم بزرگی پروستات ایجاد کند شامل: عفونت دستگاه ادراری، التهاب پروستات، سرطان پروستات، دیابت، بیماری‌های قلبی و نورولوژیک می‌باشد.
[/item]
[item title=”تشخیص”]
بزرگی خوش‌خیم پروستات چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• آزمایش خون- در آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) اندازه‌گیری می‌شود، اگر بیشتر شده باشد ممکن است که شما مبتلا به این بیماری باشید.
• معاینه رکتوم- به پزشک اجازه می‌دهد تا پروستات را لمس کند و بزرگ بودن یا نبودن آن را تعیین کند.
• سیتوسکوپی- سیتوسکوپ یک لوله بلند همراه دوربین و چراغ است و به پزشک اجازه می‌دهد داخل مثانه را مشاهده کند. سیتوسکوپ داخل میزراه قرار داده می‌شود. اگر نیاز باشد عکس از پروستات و یا بافت موردنظرهم گرفته می‌شود.
• فرستنده امواج اولتراسوند (سونوگرافی)- لوله‌ای در مقعد گذاشته می‌شود تا پروستات دیده شود و تصاویر ویدیویی روی مانیتور ظاهر می‌شود.این آزمایش درد چندانی ندارد اما فرد احساس ناراحتی می‌کند.
• بیوپسی- تکه ای از بافت پروستات برای نمونه‌برداری گرفته می‌شود و آزمایش‌های پاتولوژیک روی آن انجام می‌شود.
[/item]
[item title=”درمان”]
بزرگی خوش خیم پروستات قابل درمان نیست. بنابراین تمرکز درمان روی کاهش علایم بیماری است. درمان بر اساس اینکه علایم تا چه اندازه شدید است و تا چه حدی باعث ناراحتی فرد می‌شود صورت می‌گیرد.
درمان اولیه
انجمن اورولوژی آمریکا توصیه‌های درمانی زیر را براساس علایم فرد بیمار ارائه می‌دهد:
• اگر علایم خفیف است و یا باعث ناراحتی شما نمی‌شود بهتر است برای درمان، در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید تا بتوانید علایم این بیماری را کنترل کنید. لازم نیست که دارو مصرف کنید و یا جراحی کنید تنها لازم است هرچند وقت یکبار چکاپ شوید تا از وخیم‌تر نشدن علایم خود مطمئن شوید.
• درمان علایم متوسط و شدید بستگی به این دارد که تا چه حد باعث ناراحتی شما می‌شود. اگر علایم بیماری چندان روی کیفیت زندگی شما تاثیری ندارد بهتر است که شما تغییراتی در سبک زندگی‌تان ایجاد کنید و همچنین دارو هم مصرف کنید. اگر علایم شمارا بسیار ناراحت می‌کند جراحی به شما توصیه می‌شود.
• مشکلات بزرگی پروستات مثل عدم توانایی در تخلیه ادرار، عفونت دستگاه ادراری، سنگ کلیه، آسیب‌های کلیوی و یا ادرار خونی باید با جراحی درمان شوند. همچنین ممکن است شما زمانیکه درمان‌های دیگر خیلی پاسخ مطلوبی ایجاد نکند جراحی را ترجیح دهید.
کارهایی هست که شما می‌توانید انجام دهید تا از اثرات منفی بزرگی پروستات در زندگی‌تان کم کنید:
• سعی کنید بدون فشار ادرار کنید. در هنگام ادرار کردن آرام باشید.
• میزان مایعات مصرفی را در طول روز پخش کنید. اگر شب برای تخلیه ادرار بیدار می‌شوید بهتر است برای بهبود این مشکل مصرف مایعات در طول بعد از ظهر را کاهش دهید.
• اگر امکان دارد از مصرف داروهایی که علایمتان را شدیدتر می‌کند خودداری کنید.
درمان دائمی
جراحی
اگر به علت بزرگی پروستات در تخلیه ادرارتان دچار مشکل شده اید، نیازی به جراحی نخواهید داشت مگر اینکه:
• دیگر قادر به ادرار کردن نباشید
• قسمت‌هایی از میزراهتان مسدود شود و منجر به عفونت دستگاه ادراری، آسیب و یا سنگ کلیه شود.
• در ادرارتان خون وجود دارد و بهبود هم نمی‌یابد و باعث بروز مشکلاتی مثل ایجاد لخته شود و تخلیه ادرار را با مشکل روبرو کند.
• بروز آسیب‌های کلیوی
اگر مشکلی ندارید اما علایمی‌دارید که باعث ناراحتی‌تان می‌شود و یا به درمان پاسخ نمی‌دهند ممکن است جراحی روش مناسبی باشد. در این شرایط به موضوعات زیرتوجه کنید:
• علایم شما تا چه حد مشکل ساز است؟
• تا چه حد انتظار دارید تا جراحی علایمتان را بهبود ببخشد؟
• احساستان درمورد مشکلاتی که پس از جراحی ممکن است پیدا کنید چیست؟
[/item]
[item title=”چه کارهایی می توان برای بزرگی پروستات انجام داد؟”]
کارهای زیر ممکن است باعث کمرنگ‌تر شدن علایم شود:
برای درمان بزرگی پروستات از گیاهانی مثل گزنه و تخم برخی گیاهان استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده‌است که شیره گیاهان در دوزهای رایج برای بزرگی پروستات مناسب است. اما این گیاهان واقعا تاثیر دارند؟ نتایج قطعی در مورد اثربخشی این گیاهان وجود ندارد. برخی مکمل ها می‌توانند کمک کننده باشند.
همچنین مصرف ترکیبات حاوی روی (zinc) می‌تواند شما را در خطر ابتلا به بزرگی پروستات قرار دهد.
• قبل از تخلیه ادرار آرام و بدون اضطراب باشید.استرس می‌تواند علایم شما را شدیدتر کند.
• برای تخلیه ادرار زمان کافی صرف کنید.
• ادرار کردن درحالت نشسته بهتر از حالت ایستاده است.
• در هنگام ادرار به مسائل دیگر فکر کنید و یا اینکه مطالعه کنید.
• شیر آب را باز کنید این می‌تواند به جریان ادرار شما کمک کند.
• برای کاهش ادرار مصرف مایعات را در طول روز کم نکنید چون همین می‌تواند باعث بروز مشکلات دیگری در شما شود.
• در طول روز مایعات مصرف کنید.
• اگر در طول شب بعلت داشتن ادرار از خواب بیدار می‌شوید مایعات مصرفی در بعدازظهر را کم کنید و قبل از خواب مثانه خود را تخلیه کنید.
• از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید. این ترکیبات به بدن کمک می‌کند تا آب از دست بدهد و ممکن است میزان ادرار شما را افزایش دهند.
• تا جایی که ممکن است از مصرف داروهایی که باعث مشکل شدن تخلیه ادرار می‌شود مثل آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه، ضد‌احتقان‌ها و قرص‌های آلرژی خودداری کنید. درمورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک و یا دکتر داروساز مشورت کنید.
اگر می‌خواهید داروهای گیاهی را امتحان کنید قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
[/item]
[item title=”چه زمانی با پزشک خود تماس بگیرم؟”]
اگر مشکلات زیر را مشاهده کردید سریعا با پزشک خود درمیان بگذارید:
• عدم توانایی کامل در تخلیه ادرار
• تخلیه ادرار همراه با درد و تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد و یا بدن درد
• درد در قسمت پایینی کمر درست زیر قفسه سینه که بعلت آسیب‌های فیزیکی نباشد
• چرک و یا خون همراه ادرار و یا مایع جنسی
اگر هنگام ادرار کردن احساس درد و یا هرکدام از علایم زیر (که می‌تواند نشانه عفونت دستگاه ادراری و یا پروستات باشد) را کردید و این علایم بیش از 24 ساعت طول کشید با پزشک خود درمیان بگذارید:
• احساس سوزش هنگام تخلیه ادرار
• انزال همراه با درد
• مشکل در کنترل ادرار درطول روز و شب
[/item]
[item title=”منابع”]
www.webmd.com
www.Drugs.com
www.Patient.co.uk
[/item]
[/accordion]