زونا

زونا یک بیماری ویروسی است که منجر به راش‌های دردناک می‌شود. ضایعات زونا می‌تواند در هر نقطه از بدن شما ، معمولا به صورت نواری از تاول‌هایی که اطراف نیم‌تنه بروز ‌کند. زونا با ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود، همان ویروسی که عامل آبله‌مرغان است. بعد از ابتلا به آبله‌مرغان، ویروس در بافت عصبی به صورت غیر فعال نزدیک مغز و ستون مهره باقی می‌ماند. با گذشت سال‌ها ممکن است ویروس به صورت زونا ظاهر شود.

با اینکه موقعیتی نیست که بخواهد حیات را تهدید کند، با این حال می‌تواند به شدت دردناک باشد. واکسن می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به زونا کمک کند، با این وجود درمان سریع و به موقع می‌تواند دوره عفونت و احتمال بروز مشکلات ناشی از بیماری را کمتر کند.

بیشتر بخوانیم:

[accordion]
[item title=”علائم و نشانه های زونا کدامند؟”]

نشانه‌ها و علائم زونا معمولا قسمت کوچکی از یک سمت بدن را درگیر می‌کند. این نشانه‌ها و علاوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• درد، سوزش، بی‌حسی، خارش
• راش قرمز که چند روز بعد از درد ظاهر می‌شود
• تاول پر از مایع که باز شده و پاره می‌شود.
• خارش
بعضی افراد همچنین موارد زیر را تجربه می‌کنند:
• تب
• سردرد
• حساسیت به نور
• خستگی
معمولا درد اولین علامت زونا است. برای بعضی می‌تواند بلافاصله باشد. بسته به محل درد، ممکن است با مشکلات قلبی، ریوی و کلیه اشتباه شود. بعضی افراد فقط درد زونا را بدون داشتن راش تجربه می‌کنند. به طور معمول راش زونا، به صورت نواری از تاول‌ها که اطراف سمت راست یا چپ تنه پیچیده شده اند بروز می‌کند. گاهی راش‌های زونا اطراف یک چشم یا یک سمت گردن یا صورت ایجاد می‌شود.

[/item]
[item title=”چه هنگام به پزشک مراجعه کنیم؟”]

اگر شک دارید به زونا مبتلا شده اید، بلافاصله به پزشک خود تماس بگیرید، به خصوص در شرایط زیر:
• راش در اطراف یک چشم است.این حالت در صورتی که درمان نشود، می‌تواند منجر به آسیب دائمی چشم شود.
• اگر سن شما 70 سال به بالا است، زیرا سن شما به طور قابل ملاحظه‌ای احتمال پیچیدگی‌ها را افزایش می‌دهد.
• شما یا فردی در خانواده شما دارای سیستم ایمنی تضعیف شده هستید.(به علت سرطان، دارودرمانی یا بیماری مزمن)
• راش‌ها به صورت وسیع منتشر شده و دردناک است.
زونا با درد یا احساس سوزش در منطقه‌ای محدود در یک سمت صورت یا تنه شناخته می‌شود که به دنبال آن راش و تاول‌های پر از مایع و کوچک ایجاد می‌شود.

دلایل

زونا با ویروس واریسلازوستر ایجاد می‌شود، همان ویروسی که عامل آبله‌مرغان است. هر کسی آبله‌مرغان گرفته است، احتمال دارد دچار زونا شود. بعد بهبودی آبله‌مرغان ویروس می‌تواند وارد دستگاه عصبی شده و برای سال‌ها باقی بماند. سرانجام فعال شده و از راه اعصاب به سمت پوست شما حرکت می‌کند و منجر به زونا می‌شود.
دلیل فعالیت مجدد مشخص نیست اما احتمال دارد به علت تضعیف سیستم ایمنی نسبت به عفونت‌ها در پیری باشد. زونا در افراد مسن یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، رایج‌تر است. همچنین استرس‌های روزمره درصورت شدید شدن می توانند باعث فعالیت دوباره بیماری شوند.
واریسلا زوستر خود در دسته‌ای از ویروس‌هاست که هرپس ویروس نامیده می‌شوند. این گروه از ویروس‌ها عامل هرپس تناسلی و تبخال هم هستند. به همین علت زونا به نام هرپس زوستر هم شناخته می‌شود. ویروسی که عامل آبله‌مرغان و زونا است با ویروسی که عامل تبخال دهانی و هرپس تناسلی (بیماری‌های منتقله از راه جنسی) متفاوت است.

[/item]
[item title=”آیا این بیماری مسری است؟”]

فرد مبتلا به زونا می‌تواند ویروس واریسلا زوستر را به هر کس که به آبله‌مرغان ایمن نیست منتقل کند. انتقال معمولا با تماس مستقیم با جراحات باز راش زونا صورت می‌گیرد. با این حال فردی که به او سرایت کرده دچار آبله‌مرغان می‌شود نه زونا. آبله‌مرغان می تواند برای گروه‌هایی از مردم خطرناک باشد. شما تا هنگامی که تاول‌های زونا بهبود نیافته اند، ناقل هستید و بهتر است از تماس فیزیکی با افراد زیر اجتناب کنید:
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند
• نوزادان
• زنان باردار

[/item]
[item title=”چه افرادی بیشتر در معرض زونا قرار دارند؟”]

هر کسی که به آبله‌مرغان مبتلا شده باشد، می‌تواند به زونا دچار شود. بیشتر افراد بالغ ایالات متحده امریکا، در کودکی به آبله‌مرغان مبتلا شده اند؛ قبل از ظهور واکسیناسیون رایج دوران کودکی که اکنون در برابر آبله‌مرغان محافظت می‌کند.
عواملی که احتمال ابتلای شما به زونا را افزایش می‌دهند
• سن بیش از 50 سال: زونا در افراد بالای 50 سال رایج است. احتمال خطر با افزایش سن بالا می‌رود. بعضی از متخصصان تخمین می‌زنند نیمی از افراد بالای 80 سال به زونا مبتلا می‌شوند.
• ابتلا به بیماری خاص: بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند مانند HIV یا AIDS و سرطان می‌توانند احتمال ابتلا به زونا را افزایش دهند.
• درمان سرطان: رادیوتراپی و شیمی‌درمانی می‌توانند مقاومت در برابر بیماری‌ها را کاهش دهند و منجر به زونا شوند.
• استفاده از دارو‌های خاص: داروهایی که علیه دفع پیوند عضو طراحی شده‌اند می‌توانند احتمال ابتلا به زونا را بالا ببرند مانند استفاده طولانی از استروئید‌ها مثل پردنیزون.

[/item]
[item title=”مشکلات ناشی از ابتلا به زونا کدامند؟”]

موارد زیر ممکن است به علت ابتلا به زونا در بعضی افراد بروز کند:
• درد عصبی به دنبال ویروس های خانواده هرپس یا Postherpetic neuralgia: برای بعضی افراد، درد زونا مدت طولانی بعد از پاکسازی تاول‌ها باقی می‌ماند. این شرایط به عنوان Postherpetic neuralgia شناخته می‌شود و هنگامی اتفاق می‌افتد که فیبر‌های عصبی آسیب دیده پیام های اغراق‌شده و سردرگم را از پوست به مغز می‌رسانند.
• از دست دادن بینایی: زونا درون یا اطراف یک چشم (زونا افتالمیک) می‌توانند منجر به عفونت‌های چشمی دردناک شوند که در انتها باعث از دست دادن قدرت بینایی شود.
• مشکلات نورولوژیک: بستگی به اعصابی که مورد حمله قرار می‌گیرند، زونا می‌تواند باعث التهاب مغز (انسفالیت)، فلج صورت یا مشکلات شنوایی و تعادلی شود.
• عفونت‌های پوستی: در صورتی که تاول‌های زونا به طور کامل درمان نشوند، ممکن است باعث بروز عفونت‌های پوستی باکتریال شود.

[/item]
[item title=”تشخیص”]

معمولا زونا با سابقه درد در یک سمت بدن به همراه راش و تاول نواری شناخته می‌شود. همچنین ممکن است پزشک از ضایعه بافتی یا تهیه محیط کشت از تاول‌ها برای تشخیص آزمایشگاهی استفاده کند.

[/item]
[item title=”درمان”]

اصول و روش‌های درمان زونا کدامند؟

برای زونا درمان وجود ندارد ولی درمان فوری با تجویز داروهای ضد ویروس می‌تواند بهبود را سریعتر کرده و احتمال پیچیدگی‌ها را کاهش دهد. این داروها شامل موارد زیر می شوند:
• Acyclovir
• Valacyclovir
• Famciclovir
زونا ممکن است باعث درد شدید شود بنابراین ممکن است پزشک داروهای زیر را نیز تجویز کند:
• کرم فلفل یا کپسایسین
• داروهای ضد تشنج مانند Gabapentin (Neurontin)
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند Amitriptyline
• داروهای بی‌حسی مانند Lidocaine به صورت کرم، اسپری، ژل یا چسب پوستی
• داروهای ضددرد مانند کدئین.
• داروهای تزریقی شامل کورتیکواستروئیدها و داروی بی حسی.

[/item]
[item title=”چگونه می توانم در درمان زونا به خودم کمک کنم؟”]

دوش آب سرد یا استفاده از کمپرس سرد و مرطوب بر تاول ها می تواند درد و خارش را کاهش دهد. در صورت امکان استرس خود را کاهش دهید.

[/item]
[item title=”راهنمایی هایی مرهم”]

دو واکسن می توانند از ابتلا به زونا پیشگیری کنند: واکسن آبله‌مرغان (واریسلا) و واکسن زونا (واریسلا زوستر)

واکسن آبله‌مرغان

واکسن واریسلا (Varivax) از ایمونیزاسیون‌های معمول دوران کودکی برای پیشگیری از آبله‌مرغان شده است. همچنین واکسن برای بزرگسالانی که به آبله‌مرغان دچار نشده اند هم تجویز می‌شود. با اینکه واکسن عدم ابتلای شما به زونا یا آبله‌مرغان را تضمین نمی‌کند اما از شدت بیماری و احتمال پیچیدگی‌ها جلوگیری می‌کند.

واکسن زونا

سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از واکسن واریسلا زوستر (زوستاواکس) را برای افراد بالغ 50 سال به بالا تایید کرده است. مانند واکسن آبله‌مرغان این واکسن ضمانت نمی‌کند که شما به زونا مبتلا نمی‌شوید اما دوره و شدت بیماری و احتمال Postherpetic neuralgia را کاهش می‌دهد. واکسن زونا فقط به عنوان استراتژی پیشگیری استفاده می‌شود و برای درمان بیمارانی که به زونا مبتلا هستند مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. واکسن حاوی ویروس زنده است و نباید برای بیمارانی که ایمنی ضعیف دارند تجویز شود.

[/item]
[item title=”منبع”]

 www.mayoclinic.org

[/item]
[/accordion]