ورزش بدنسازی در میان بسیاری از افرادی که می‌خواهند قدرت، تناسب اندام، اعتماد به نفس و ظاهر خود را بهبود بخشند، بسیار محبوب است و میتواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد، مانند کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، پوکی استخوان و چاقی. با این حال، افرادی که در این رشته ورزشی به صورت حرفه‌ای در حال فعالیت هستند به خوبی می‌دانند که آسیب‌های زیادی دارد و ممکن است شما را در معرض آسیب‌های مختلفی قرار دهد که سلامت عضلات، تاندون‌ها، مفاصل، استخوان‌ها و اندام‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
برخی از این آسیب‌ها می توانند جزئی و موقت باشند، در حالی که برخی دیگر امکان دارد جدی و دائمی باشند. در این مقاله از مرهم به مهم‌ترین آسیب‌های بدنسازی که باید در مورد آن‌ها بدانید و راه‌های جلوگیری و مقابله با آن‌ها می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: بهترین مکمل بدنسازی ایرانی
شایع ترین آسیب های بدنسازی
شایع‌ترین آسیب‌های بدنسازی آنهایی هستند که بر بافت‌های نرم بدن مانند ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها تاثیر می‌گذارند. این نوع آسیب‌ها معمولاً به دلیل ورزش بیش از حد، استرس زیاد یا اعمال تکنیک نامناسب ایجاد می‌شوند. برخی از شایع‌ترین آسیب‌های بدنسازی عبارتند از:
1. کشیدگی عضلانی
کشیدگی عضلانی زمانی است که یک عضله یا یک تاندون در اثر فشار یا انقباض بیش از حد کشیده یا پاره شود. کشیدگی‌های عضلانی در هر قسمت از بدن رخ میدهند، اما این کشیدگی‌ها بیشتر در ناحیه کمر، همسترینگ، چهارسر ران، قفسه سینه و عضله دوسر بروز پیدا می‌کنند.
بهتر است بدانید که کشیدگی عضلات که در هنگام عضله سازی اتفاق می‌افتد ممکن است باعث درد، تورم، کبودی و کاهش دامنه حرکتی شود. همچنین این نوع کشیدگی عضلانی بسته به میزان آسیب میتواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.
2. تاندونیت
تاندونیت زمانی اتفاق می‌افتد که تاندونی که ماهیچه را به استخوان متصل می‌کند، به دلیل استرس یا اصطکاک مکرر ملتهب یا تحریک می‌شود و میتواند در هر تاندونی رخ دهد، اما در شانه‌ها، آرنج، مچ دست، زانو و مچ پا شایع‌تر است.
تاندونیت میتواند باعث درد، سفتی، تورم و کاهش عملکرد شود. و این نوع آسیب بدنسازی ممکن است حاد باشد، اما برای مدت کوتاهی طول می‌کشد، یا این که بسیار مزمن است، به این معنی که برای مدت طولانی ادامه دارد یا اغلب تشدید می‌شود.
3. درد مفاصل
درد مفاصل زمانی است که یک مفصل، جایی که دو استخوان به هم می‌رسند، به دلیل ساییدگی، آسیب یا عفونت زخم یا ملتهب می‌شود و میتواند در هر مفصلی رخ دهد، اما بیشتر در شانه‌ها، آرنج، مچ دست، لگن، زانو و مچ پا دیده می‌شود.
این نوع درد مفاصل نیز همانند دیگر آسیب‌های شاید در بدنسازی باعث درد، سفتی، تورم و کاهش تحرک بدنسازان می‌شود. همچنین این نوع درد میتواند حاد یا مزمن باشد و حتی امکان دارد ناشی از شرایط مختلفی مانند آرتریت، بورسیت، نقرس یا عفونت باشد.
جدی ترین آسیب های بدنسازی
جدی‌ترین آسیب‌های بدنسازی آنهایی هستند که بر بافت‌های سخت بدن، مانند استخوان‌ها، دیسک‌ها و اعصاب تاثیر می‌گذارند. این صدمات معمولاً در اثر ضربه، بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت شدید ایجاد می‌شوند. برخی از جدی‌ترین آسیب‌های بدنسازی عبارتند از:
فتق دیسک
فتق دیسک از آسیب‌های بسیار جدی در بدنسازی است و زمانی اتفاق میوفتد که یک دیسک، که به عنوان بالشتکی بین دو مهره در ستون فقرات است، پاره شود یا از موقعیت طبیعی خود خارج شود و عواقب جبران ناپذیری به همراه دارد.
این اتفاق میتواند طناب نخاعی یا اعصابی را که از آن منشعب می‌شوند را فشرده یا تحریک کند و ممکن است در هر قسمتی از ستون فقرات ایجاد شود، اما در قسمت پایین کمر و گردن شایع‌تر است و بدنسازان باید مراقب این نوع آسیب سخت باشند.
فتق دیسک آسیبی است که باعث درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن، ضعف و از دست دادن عملکرد در پشت، پاها، بازوها یا قفسه سینه می‌شود و شدت آن، بسته به اندازه و محل دیسک و میزان فشردگی عصب میتواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.
رابدومیولیز
از دیگر آسیب‌های مهمی که بدنسازان را تهدید می‌کند رابدومیولیز است و زمانی بروز پیدا می‌کند که فیبرهای عضلانی شکسته شده و محتویات خود را در جریان خون آزاد می‌کنند.
این اتفاق میتواند به کلیه‌ها، کبد، قلب و سایر اندام‌ها آسیب برساند. رابدومیولیز آسیبی است که به دلیل فعالیت شدید عضلانی، کم آبی بدن، گرمازدگی، عفونت یا مصرف مواد مخدر رخ می‌دهد.
رابدومیولیز میتواند باعث درد عضلانی، ضعف، تورم، ادرار تیره، تهوع، استفراغ، تب و گیجی شود. بهتر است بدانید این آسیب بسیار جدی است و میتواند تهدید کننده زندگی باشد اگر به موقع و به درستی درمان نشود.
آسیب عصبی
آسیب عصبی زمانی اتفاق میوفتد که یک عصب، که مجموعه‌ای از فیبرها است و سیگنال‌ها را بین مغز و بدن منتقل می‌کند، به دلیل فشردهسازی، کشش، بریدگی یا سوزش، آسیب ببیند یا دچار اختلال شود.
این نوع آسیب ممکن است در هر عصبی رخ دهد، اما این آسیب بیشتر در شبکه بازویی، که شبکه‌ای از اعصاب است و بازوها و دستان را کنترل می‌کند، و عصب سیاتیک که یک عصب بزرگ است که از کمر تا پاها امتداد دارد، شایع است.
آسیب عصبی میتواند باعث درد، بی حسی، گزگز، ضعف، فلج و از دست دادن حس در ناحیه آسیب دیده شود و بسته به نوع و شدت آسیب میتواند موقت یا دائمی باشد، در نتیجه بهتر است نسبت به این نوع آسیب مهم کاملا آگاه باشید.
بهترین راه پیشگیری از آسیب‌های مهم در بدنسازی
بهتر است بدانید که بدنسازی ورزشی است که قوانین و مقررات خاص خود را داشته و در صورتی که به خوبی آن‌ها را رعایت کنید می‌توانید در دراز مدت ورزش کرده و بدون آسیب جدی به اهداف پرورش اندام خود برسید. برخی از راهکارهایی که به شما کمک می‌کنند از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری کنید عبارتند از:
- گرم کردن: کردن بدن به شما کمک می‌کند عضلات، تاندون‌ها، مفاصل و سیستم قلبی عروقی خود را برای فعالیت‌های آینده آماده کنید. گرم کردن بدن همچنین جریان خون، اکسیژن رسانی، انعطاف پذیری و دامنه حرکتی را افزایش می‌دهد و میتواند خطر کشیدگی عضلات، تاندونیت، درد مفاصل و سایر آسیب‌ها را کاهش دهد.
- آبرسانی: میتواند به شما در حفظ دمای بدن، فشار خون، تعادل الکترولیت‌ها و عملکرد کلیه کمک کند. آبرسانی همچنین میتواند از کم آبی، گرمازدگی، رابدومیولیز و سایر عوارض جلوگیری کند.
- استفاده از فرم مناسب: استفاده از فرم مناسب یعنی یک تمرین را با تکنیک، وضعیت، هم ترازی و حرکات صحیح انجام دهید. استفاده از فرم مناسب به شما کمک می‌کند تا عضلات مورد نظر را هدف قرار داده و از استرس‌های غیر ضروری جلوگیری کنید و عملکرد خود را بهینه کنید.
- استراحت و ریکاوری: استراحت و ریکاوری به بدنسازان در بازیابی انرژی، ترمیم بافت‌ها و بهبود قدرت، استقامت و رشد عضلات کمک می‌کند. همچنین میتواند از تمرین بیش از حد، التهاب، خستگی و سایر مشکلات جلوگیری کند.
سخن آخر
همانطور که در این مطلب گفته شد، بدنسازی یک فعالیت مفید و چالش برانگیز است که میتواند سلامت جسمی و روانی ورزشکاران را بهبود بخشد. با این حال، بدنسازی همچنین میتواند افراد را در معرض آسیب‌های مختلفی قرار دهد. این آسیب‌ها که به طور مفصل در موردشان صحبت کردیم بیشتر عضلات، تاندون‌ها، مفاصل، استخوان‌ها و اندام‌های شما را تحت تاثیر قرار میدهند. همچنین برخی از این آسیب‌ها می‌توانند شایع، جدی، قابل پیشگیری یا قابل درمان باشند.
در این مقاله به مهم‌ترین آسیب‌های بدنسازی که باید در مورد آن‌ها بدانید و راه‌های جلوگیری و مقابله با آن‌ها پرداخته‌ایم. امیدواریم این راهنمایی برای شما آموزنده و مفید بوده باشد. به یاد داشته باشید که همیشه گرم کنید، بدنتان را هیدراته کنید، تمرینات را با فرم مناسب انجام دهید، استراحت کنید و ریکاوری کنید و در صورتی که هر قسمت از بدنتان دچار آسیب شد، به پزشک مراجعه کنید. ایمن و سالم بمانید و به کار خود ادامه دهید!
سوالات متداول
علائم و نشانههای کشیدگی عضلانی در بدنسازی چیست؟
کشیدگی عضله میتواند باعث درد، تورم، کبودی و کاهش دامنه حرکتی در ناحیه آسیب دیده شود. همچنین ممکن است هنگام آسیب دیدگی احساس ترکیدن یا ضربه خوردن داشته باشید.
علل و عوامل خطر فتق دیسک در بدنسازی چیست؟
فتق دیسک میتواند در اثر ضربه، بلند کردن اجسام سنگین، یا تخریب دیسک به دلیل افزایش سن یا بیماری ایجاد شود. اگر اضافه وزن دارید، سیگار میکشید، وضعیت بدنی نامناسبی دارید یا سابقه خانوادگی مشکلات دیسک دارید، ممکن است بیشتر به فتق دیسک مبتلا شوید.
عوارض و عواقب رابدومیولیز برای بدنسازان چیست؟
رابدومیولیز میتواند منجر به نارسایی کلیه، آسیب کبدی، مشکلات قلبی، عدم تعادل الکترولیت و مرگ شود. ممکن است برای مدیریت وضعیت خود به دیالیز، جایگزینی مایعات یا سایر درمانها نیاز داشته باشید.
بهترین درمان آسیب تاندونیت در بدنسازی چیست؟
تاندونیت را میتوان با استراحت دادن به تاندون آسیبدیده، اعمال یخ، فشردهسازی و بالا بردن سطح، مصرف داروهای ضدالتهابی و انجام فیزیوتراپی درمان کرد. بهترین تمرینات برای تاندونیت، آنهایی هستند که بدون ایجاد درد یا سوزش تاندون را تقویت و کشش میدهند.
نکات پیشگیری و بهبود آسیب عصبی در بدنسازی چیست؟
با اجتناب از فشار بیش از حد، کشش یا آسیب به عصب، و با درمان هر گونه بیماری زمینه‌ای که ممکن است بر عصب تأثیر بگذارد، مانند دیابت یا عفونت، از آسیب عصبی جلوگیری می‌شود. این نوع آسیب بسته به نوع و شدتی که دارد با مصرف دارو، انجام فیزیوتراپی یا انجام عمل جراحی قابل بهبود است. بهبود آسیب عصبی ممکن است زمان زیادی طول بکشد و در برخی موارد ممکن است غیرقابل برگشت باشد.